Mury obronne

Dyskusje na temat miasta do 26 kwietnia 1945 r.
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 12 kwie 2006, o 08:57

hehe. wielkie dzięki za źródła
szczerze mówiąc rycina Stralsunu też może się przydać (do porównań :wink: )
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 20 kwie 2006, o 15:15

jeszcze raz dzięki za info (szczególnie Zibsky'emu i Schulzowi :wink: )
swoją drogą w sieci znalazłem interesującą stronę szwedzkiego archiwum z planami/rzutami/widokami miast pomorskich w tym Szczecina i Dąbia. polecam
http://www.ra.se/kra/0406fg.html#Stettin :D
Awatar użytkownika
wraga
Posty: 1336
Rejestracja: 23 gru 2004, o 13:18
Lokalizacja: najpierw Falkenburg, potem Szczecin - Wussower Str., a teraz Am Bültpohl
Kontakt:

Postautor: wraga » 20 kwie 2006, o 20:20

mjkuna pisze:jeszcze raz dzięki za info (szczególnie Zibsky'emu i Schulzowi :wink: )
swoją drogą w sieci znalazłem interesującą stronę szwedzkiego archiwum z planami/rzutami/widokami miast pomorskich w tym Szczecina i Dąbia. polecam
http://www.ra.se/kra/0406fg.html#Stettin :D
:shock:
Awatar użytkownika
Zibsky
Posty: 2684
Rejestracja: 14 sty 2005, o 01:26

Postautor: Zibsky » 20 kwie 2006, o 20:32

wraga pisze:
mjkuna pisze:jeszcze raz dzięki za info (szczególnie Zibsky'emu i Schulzowi :wink: )
swoją drogą w sieci znalazłem interesującą stronę szwedzkiego archiwum z planami/rzutami/widokami miast pomorskich w tym Szczecina i Dąbia. polecam
http://www.ra.se/kra/0406fg.html#Stettin :D
:shock:
:?:
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 20 kwie 2006, o 20:33

kliknij na Översiktsbild - zobaczysz skan planu :D
Awatar użytkownika
Zibsky
Posty: 2684
Rejestracja: 14 sty 2005, o 01:26

Postautor: Zibsky » 20 kwie 2006, o 21:12

Swietne rzeczy - dzieki za "odkrycie"
Awatar użytkownika
Schulz
Expert
Posty: 1381
Rejestracja: 10 lis 2005, o 22:16
Lokalizacja: Stettin-Scheune, Berliner Chaussee

Postautor: Schulz » 31 sty 2008, o 01:13

Tu chciałbym się odnieść do usytuowania i nazw baszt, których położenie zaznaczyłeś na planie z 1721 r., załączonym do Twojej wiadomości na priva z dnia 24.01.2008
mjkuna pisze:...nazwy baszt ustalone na podstawie różnych informacji (ze źródeł polskich):
B - Baszta Tortur, Więzienna (Fangel), Prochowa (Pulver)
C - Baszta Koronna (Kronen)
D - Baszta Prochowa (Pulver)
E - Baszta Wysoka (Hohe) - Brama Nowa
F - Baszta Nowa (Neues)
G - Baszta Białogłówka (Wittkop)...
Nazwy niektórych średniowiecznych baszt, a także ich wygląd, można znaleźć w opracowaniu C. Fredricha, Stettin nach der Belagerung durch den Großen Kurfürsten, NFB XXVI/1926, s. 283 i n. [Szczecin po oblężeniu przez Wielkiego Elektora]. Ze źródeł polskich mogę wymienić pracę E. Gwiazdowskiej, Widoki Szczecina. Źródła ikonograficzne do dziejów miasta od XVI wieku do 1945 roku. Ansichten von Stettin. Ikongraphische Quellen zur Stadtgeschichte vom 16. Jahrhundert bis zum Jahr 1945. Szczecin 2001 (w różnych miejscach, trzeba poszperać), oraz T. Białeckiego, Szczecin na starych widokach (XVI – XX wiek). Stettin auf alten Abbildungen (16. – 20. Jahrhundert), Szczecin 1995, s. 240-268.

I - W ciągu murów miejskich na odcinku pomiędzy zamkiem a Bastionem Kawalera (Kavalier-Bastion), oprócz zespołu bramnego Bramy Młyńskiej [A], usytuowano trzy baszty i 8 czatowni [w]:

1/ - Baszta Tortur (Tortur-Turm), zwana także Basztą Więzienną Rady Miejskiej (Rates-Gefangen-Turm) a na koniec Prochową (Pulver-Turm). Ośmiokątna, zburzona w roku 1734.
B – Brama Młyńska (Mühlen Tor).
2/ - Baszta Koronna (Kronem-Turm). Baszta okrągła, u góry otoczona cynowym wieńcem podobnym do korony.
3/ - Baszta Nowa (Neuer Turm), pod koniec XVI wieku zwana także Basztą Prochową (Pulver-Turm). Baszta zakończona spiczastym hełmem.

II - Między zamkiem a rzeką Odrą oprócz zespołu bramnego Bramy Panieńskiej, usytuowano dwie baszty i dwie czatownie [w]:

4/ - czatownia przerobiona na domek o ścianach z muru pruskiego, z furtą umożliwiającą mieszczanom przejście przez mur miejski (wywalczona przez miasto w sporze z księciem). Przed rokiem 1575 czatownia wraz murem miejskim była usytuowana bliżej kościoła św. Ottona. Przy rozbiórce kościoła w 1575 została zniszczona przez przewrócony filar przypory kościoła, a wraz z nią 7 metrów muru miejskiego. W związku z tym mur wraz z półbasztą przesunięto w kierunku północnym na skraj skarpy wzgórza zamkowego.
A - Brama Panieńska (Frauen Tor).
5/ - Baszta Siedmiu Płaszczy (Siebenmantelturm), wybudowana, lub odnawiana jednocześnie z basztami Bramy Panieńskiej w 1462 roku.
6/ - Baszta Biała (Weisse Turm), okrągła.

III - Wzdłuż rzeki Odry, między Bramą Kłodną [7.] a zespołem bramnym Bramy Świętego Ducha [D], usytuowanych było 7 furt miejskich, zwanych bramami wodnymi, jedna czatownia i 5 baszt okrągłych (oraz dwa przejścia bez nazwy, zamykające ulice: Hackstrasse oraz Haveling):

7/ - Brama Kłodna (Baumtor).
8/ - Brama Rybacka (Fischertor).
9/ - Brama Mączna (Mehltor).
10/ - Brama Bycza (Bollentor).
11/ – Brama Mariacka (Marientor).
Z – Międzymurze (Zwinger).
12/ - Brama Mostu Długiego (Tor der Langen Brücke).
13/ – Baszta [okrągła] (Turm).
14/ - Brama Pomostu Mniszego wraz z Basztą Okrągłą (Runde Turm).
15/ - Baszta Biała Główka, (Wittkopp), okrągła.
16/ - Baszta, (Turm), okrągła.
17/ – Baszta (Turm), okrągła, nakryta spiczastym hełmem, wybudowana w roku 1464.
D – Brama Świętego Ducha (Heilige Geist Tor).

IV - Od strony południowej pomiędzy Bramą Świętego Ducha [D] a Bramą Passawską [C] położony był mur oporowy [M], jedna baszta i 8 czatowni [w]:

M – mur oporowy, wybudowany ok. 1310 r.
18/ - Baszta Wysoka (Hohe Turm), na tyłach Dworu Opata, wybudowana w 1463.
C – Brama Passawska (Passauer Tor).

V - Pomiędzy Bramą Passawską [C] a Bastionem Kawalera położonych było 12 baszt i czatowni, w tym baszta typu szczytowego, przerobiona na bramę miejską, Bramę Nową [19]:

19/ - Brama Nowa (Neue Tor), przebita w baszcie wykuszowej w roku 1661. Po przejęciu miasta przez władze pruskie brama ta nosiła nazwę Bramy Berlińskiej. W pierwszej połowie roku 1732 została zburzona.
Załączniki
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Plan de la Ville Stettin Anno MDCCXXI, fragment
Awatar użytkownika
patryk
Posty: 305
Rejestracja: 31 sie 2004, o 21:16
Lokalizacja: szczecin

Postautor: patryk » 31 sty 2008, o 06:43

mjkuna pisze:jeszcze raz dzięki za info (szczególnie Zibsky'emu i Schulzowi :wink: )
swoją drogą w sieci znalazłem interesującą stronę szwedzkiego archiwum z planami/rzutami/widokami miast pomorskich w tym Szczecina i Dąbia. polecam
http://www.ra.se/kra/0406fg.html#Stettin :D
Witam
jakby ktoś chciałby sie wiecej dowiedzieś,a jakiś tekst może jest niezrzumiały to służe pomocą w przetłumaczeniu....
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 31 sty 2008, o 14:20

Schulz pisze:Nazwy niektórych średniowiecznych baszt, a także ich wygląd, można znaleźć w opracowaniu C. Fredricha, Stettin nach der Belagerung durch den Großen Kurfürsten, NFB XXVI/1926, s. 283 i n. [Szczecin po oblężeniu przez Wielkiego Elektora]. Ze źródeł polskich mogę wymienić pracę E. Gwiazdowskiej, Widoki Szczecina. Źródła ikonograficzne do dziejów miasta od XVI wieku do 1945 roku. Ansichten von Stettin. Ikongraphische Quellen zur Stadtgeschichte vom 16. Jahrhundert bis zum Jahr 1945. Szczecin 2001 (w różnych miejscach, trzeba poszperać), oraz T. Białeckiego, Szczecin na starych widokach (XVI – XX wiek). Stettin auf alten Abbildungen (16. – 20. Jahrhundert), Szczecin 1995, s. 240-268.
dzięki. czyli będę musiał przejrzeć kolejne opracowanie Friedricha ;)
co do nazw i położenia baszt opierałem się oprócz Gwiazdowskiej i Białeckiego na:
M. Stelmach, Fortyfikacje Szczecina od XII do XIX w. (studium urbanistyczno-konserwatorskie), 1986
trzy karty ewidencyjne - Baszty Siedmiu Płaszczy, muru przy Św. Ducha i muru oporowego przy Podgórnej
E. Lukas, Województwo Szczecińskie, Mury obronne – dokumentacja historyczno-architektoniczna, PKZ Szczecin 1967
wszystkie w zbiorach WUOZ w Szczecinie
oraz oczywiście podstawowe widoki miasta

mam nadal kilka wątpliwości, ale muszę najpierw przejrzeć dokładnie źródła
Awatar użytkownika
Schulz
Expert
Posty: 1381
Rejestracja: 10 lis 2005, o 22:16
Lokalizacja: Stettin-Scheune, Berliner Chaussee

Postautor: Schulz » 31 sty 2008, o 18:11

mjkuna pisze: ...mam nadal kilka wątpliwości, ale muszę najpierw przejrzeć dokładnie źródła
Czyli temat pt. "Mury obronne" pozostawiamy jako otwarty do dalszej dyskusji. Czekamy na efekty tej kwerendy, gdyż osobiście uważam, że ten temat rzadko jest omawiany na naszym portalu.
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 31 sty 2008, o 21:47

poprawiony adres do tej szwedzkiej strony:
http://www.statensarkiv.se/default.aspx?id=7769#Stettin
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 4 lut 2008, o 12:01

poniższa próba lokalizacji baszt i interpretacji ich charakteru oparta jest wyłącznie na źródłach polskich oraz widokach i planach (jeszcze nie przejrzałem Friedricha)
no dobrze. zacznę od odcinka północnego pomiędzy Basztą Nową a ul. Rycerską

kilka uwag do oznaczeń
wielkie litery - pewny charakter (typ) obiektu
małe litery - wątpliwości co do typu obiektu
b - baszta (zamknięta, wieża)
c - czatownia (baszta otwarta, wykusz, wiekhaus, półbaszta)
z - zagięcie, załamanie muru
f - furta (w kurtynie muru lub w czatowni)
n - inny obiekt
M, P etc - oznaczenia bram
obiekty wątpliwe (np. furty lub czatownie) lub te, których lokalizacja jest nie pewna (spowodowana chociażby błędem rysunkowym), oznaczone zostały znakami zapytania

jako czatownie oznaczone zostały baszty otwarte (prostokątne, dwu lub trzykondygnacyjne), pochodzące z 1 etapu budowy murów (najpóźniej do poł. XIV w.), nie przebudowane na baszty zamknięte w XIV - 1 poł. XVI w., później mogące mieścić pomieszczenia gospodarcze bądź mieszkania (tzw. domki wykuszowe).
czatownie (szczególnie przebudowane na domki wykuszowe) są trudne do odróżnienia od prostokątnych baszt zamkniętych - pod uwagę wziąłem wówczas cechy architektoniczne typu wykusze, szczyty od strony czoła itd., za czatownie uznałem więc obiekty nie wyróżniające się, często nawet nie zaznaczone na planach i widokach

obiekty:
1B - Baszta Nowa (Neuer Turm), cylindryczna lub dwustopniowa (cylindryczna na prostokątnym stopniu dolnym)
3B - Baszta Koronna (Kronen Turm), cylindryczna
M - Brama Młyńska
9B - Baszta Tortur (Tortur Turm), ośmioboczna

Obrazek

Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek
Awatar użytkownika
Schulz
Expert
Posty: 1381
Rejestracja: 10 lis 2005, o 22:16
Lokalizacja: Stettin-Scheune, Berliner Chaussee

Postautor: Schulz » 6 lut 2008, o 15:41

Interesujące opracowanie. Jezeli mi czegoś brakuje, to tylko krótkiego opisu załączonych planów (data, ew. autor), ale to drobiazg, co prawda istotny dla mniej zorientowanych. Tak na marginesie, już korzystasz z Fredricha, gdyż zamieściłeś kilka rysunków A.J.Begeijna, które jako pierwszy opisał właśnie Carl Fredrich (Stettin nach der Belagerung durch den Großen Kurfürsten, NFB XXVI/1924, s. 283 i n.). Czekam niecierpliwie na dalsze odcinki.
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 7 lut 2008, o 09:36

Schulz pisze:Interesujące opracowanie. Jezeli mi czegoś brakuje, to tylko krótkiego opisu załączonych planów (data, ew. autor), ale to drobiazg, co prawda istotny dla mniej zorientowanych. Tak na marginesie, już korzystasz z Fredricha, gdyż zamieściłeś kilka rysunków A.J.Begeijna, które jako pierwszy opisał właśnie Carl Fredrich (Stettin nach der Belagerung durch den Großen Kurfürsten, NFB XXVI/1924, s. 283 i n.). Czekam niecierpliwie na dalsze odcinki.
wiem, wiem. niedawno przejrzałem Friedricha ;)
co do dat to część znajduje się w nazwach plików. w następnej części wyraźniej je zaakcentuję.
mjkuna
Posty: 29
Rejestracja: 20 mar 2006, o 12:35
Lokalizacja: Stargard in Pommern

Postautor: mjkuna » 9 lut 2008, o 14:40

drugi odcinek murów szczecińskich od ul. Rycerskiej do Bramy Kłodnej
i tutaj zaczynają się "schody"...
kilka uwag:
1. istnienie i położenie czatowni 14C, 15C i 17C jest czysto hipotetyczne i wynika prawie wyłącznie z w miarę regularnego rozkładu baszt na innych odcinkach
2. zamek został potraktowany ogólnie (zaznaczono wyłącznie główną bramę Z i wcześniejszą główna furtę wjazdową, Wieżę Więzienną oraz furty wzdłuż muru miejskiego)
3. obiekty n po bokach 13n są to nadwieszane ganki wychodzące z zamku (pełniły funkcje gdanisk/łaźni/furt)
4. obiekt 13n choć przypomina typową czatownię został wzniesiony w XVI wieku, a więc jest to raczej rodzaj bastionu lub prostokątnej bastei. typowe czatownie przystosowane były wyłącznie do łuków, proc, kusz, dopiero później modyfikowano je do lekkiej broni palnej. omawiany obiekt być może mieścił stanowisko dział
5. obiekt oznaczony n?? (rys. 07 i 08) to być może kolejna czatownia flankująca bezpośrednio Bramę Panieńską, lub nadwieszana baszta otwarta (Wiekschild). być może również hipotetyczne obiekty 15C i 17C miały taki charakter
6. na rysunku 14 obiekt oznaczony jako 16B?? lub K?? jest to prawdopoodbnie źle zlokalizowana Baszta Siedmiu Płaszczy lub, co mniej prawdopodobne, górny stopień Bramy Kłodnej

oznaczenia
Z - głowna brama zamkowa
P - Brama Panieńska
16B - Baszta Siedmiu Płaszczy (Siebenmantelturm), cylindryczna
19B - Baszta Biała (Weisse Turm), wieloboczna
K - Brama Kłodna, dwustopniowa

odcinek przed przebudową zamku w latach 70-tych XVI w.
Obrazek

odcinek po przebudowie zamku w latach 70-tych XVI w.
Obrazek

Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek Obrazek

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 28 gości

cron