Dobre pytanie - sporo trudu i "zachodu" wymaga przeniesienie takiego "elementu". Z drugiej strony osoba, która znalazła tablicę niekoniecznie musiała od razu profanować grób - mogła znaleźć to gdzieś tam rzucone w jakieś zarośla - no nie wiem.maciozw pisze:wyrwać tablicę z cmentarza, tablicę ciężką jak cholera, przy okazji profanując czyjś grób
Nowy wspólny dla całego miasta i okolicznych wsi cmentarz komunalny powstał w 1802 roku w wyniku zarządzenia zakazującego w Niemczech grzebania zmarłych w kościołach i na cmentarzach przykościelnych w obrębie murów miejskich. Usytuowany na północ od umocnień miejskich teren cmentarza ograniczony był późniejszymi ulicami Birken Allee [Malczewskiego], Gustav-Adolf-Straße [Parkowa], Behr-Negendank-Straße [Starzyńskiego] i In den Anlagen [Plantowa]. Ostatnią z nich, w czasie gdy cmentarz powstawał, nazywano Rondell (także Rondehl). Przez prawie cały okres swego istnienia na planach miasta cmentarz nosił nazwę Lutherischer Kirchhof (1889) lub Alter Kirchhof (1894). W 1896 roku obok nazwy Alter Kirchhof pojawia się nazwa założonego w jego północnej części ogrodu botanicznego (Botanischer Garten). Od 1898 roku zamieniany stopniowo w park określany był nazwą Alter Kirchhof-Park oraz Botanischer Garten. Natomiast w końcowych latach istnienia Alter Kirchhof-Park i Botanischer Garten (1910) lub tylko Botanischer Garten (1910). Na planie z 1936 roku teren byłego już cmentarza określono nazwą Grabower Anlagen, co nie znaczy, że nie zapomniano o jego poprzedniej nazwie Alter Kirchhof-Park (1941).Stau pisze: [...] Z tego co czytam: "Cmentarz Grabowski założono po kilku latach negocjacji w 1802 roku...
Bardzo ciekawe, skąd ta nazwa "przypłynęła" do miejsca oddalonego tak bardzo od Grabowa. W końcu obecny Niemierzyn to zupełnie inna lokalizacja... I raczej nie błąd na planie, bo tutaj (1936) też tak to popisano:Bogus pisze:A mnie się wydaje,że może tu chodzić o zupełnie inny cmentarz:
Rozumiem, że dokument datowany jest na 1801 rok (Reg. Nr. 463 z 19.06.1801). Pytanie tylko jak do tego mają się ustalenia Frankiewicza oraz Opęchowskiego (tzn. 1820 rok = powstanie tego cmentarza - najstarszego wsi Niemierzyn, zapewne aż do 1868, kiedy otwarto duży Nemitzer Friedhof (Cmentarz Niemierzyński na południe od tejże ulicy). W końcu to 19 lat różnicy - czy aż tyle czasu zajęła zainteresowanym finalizacja sprawy (pomiędzy wymianą gruntów a powstaniem nekropolii)?Schulz pisze:W zbiorze regestów opracowanych przez Grotefenda (Regestenbuch der Urkundensammlung der Stadt Stettin 1243 – 1856. Auf Grund des Manuskriptes von Karl Otto Grotefend zum Druck vorbereitet von Dr. Bogdan Frankiewicz und Mag. Jerzy Grzelak, Bd. 1. – 2., Szczecin 1996), znalazłem dokument dot. wymiany gruntów pomiędzy mieszkańcami wsi Niemierzyn oraz właścicielami okolicznych młynów, którzy dotychczas chowani byli na cmentarzu przy kościele św. Piotra i Pawła (Petrikirchhof), a właścicielem miejskiego folwarku Niemierzyn, w celu założenia cmentarza. Według tego dokumentu cmentarz powstał na pagórku określanym nazwą Wurth, dokładnie naprzeciw zabudowań sołtysa Berga, obok domu tkacza Kraehmera (Reg. Nr. 463 z 19.06.1801).
Czyli wiadomo, że nazwa "Grabower" przylgnęła do nekropolii przynajmniej pod koniec XIX wieku (choć nie pada wyraz "cmentarz", ale "plac" - Grabower Begräbniß Platz). Masz jakąś teorię, co było tego przyczyną/powodem? Nie mogę bowiem pojąć związku pomiędzy odległym Grabowem, a rejonem miasta przy Nemitzerstrasse.Schulz pisze:Na planie miasta z 1894 Hermanna Sarana nie został ujęty, ale w książce adresowej z tego roku określony jest jako Stettiner Begräbnisplatz (Nemitzerstraße 14c).. Natomiast na planie Niekammera z 1899 nazwano go Grabower Begräbniß Platz. Na kolejnych planach wymieniany jest jako Grabower Friedhof (np. 1907) lub Neue Grabower Friedhof (1929).
Z publikacji Opęchowskiego wynika, że cmentarz dla wsi Niemierzyn powstał w 1820, i że był to cmentarz przy Niemierzyńskiej 16. Natomiast B. Frankiewicz, mimo, że określa go jako Nemitzer Friedhof II, datuje jego powstanie na około 1820. A treść cytowanego przeze mnie regestu na pewno znał, bo brał czynny udział w opracowaniu regestów Grotefenda. Określenie „Nemitzer II” posłużyło mu zapewne tylko do rozróżnienia miejsca lokalizacji obu cmentarzy przy Niemierzyńskiej (jeden nosi adres Niemierzyńska 18, a drugi Niemierzyńska 16). Jak wspomniałem wcześniej, mieszkańcy wsi Niemierzyn własnego cmentarza nie mieli i do początku XIX wieku korzystali z cmentarza przy kościele św. Piotra i Pawła (Petrikirchhof). Edykt z 1802 roku zmusił ich do znalezienia nowego miejsca pochówku. Mapa z 1811 roku opisana jako: „Mapa wsi Niemierzyn, stanowiącej własność miasta Szczecin”, potwierdza, że na jej gruntach istniał m. in. także cmentarz. Wiemy, że w ciągu XIX wieku na gruntach wioski Niemierzyn istniały trzy cmentarze. Jeden przy ulicy Tatrzańskiej i dwa przy ulicy Niemierzyńskiej. Pierwszy założono pod koniec XIX wieku, a cmentarz przy Niemierzyńskiej 18 powstał w październiku 1868 roku. Zatem regest Nr 463 odnosi się do cmentarza przy Niemierzyńskiej 16 i jest pewne, że to on był pierwszym, a zarazem najstarszym cmentarzem wsi Niemierzyn. Gdy się wypełnił, mieszkańcy wsi przenieśli się z pochowkami na obecną ulicę Tatrzańską. Natomiast dotychczasowy cmentarz, powiększony w kierunku północnym zaczął służyć mieszkańcom miasta Grabowa, którym zaczęło brakować miejsca na cmentarzu przy Malczewskiego 4 . Świadczą o tym zapisy na kolejnych planach miasta: Alter Kirchhof Grabow (Stary Cmentarz Grabowski) dla cmentarza przy Malczewskiego 4, i kolejno Grabower Begräbniß Platz (Miejsce pochówków dla Grabowa), Grabower Friedhof (Cmentarz Grabowski) i na koniec Neue Grabower Friedhof (Nowy Cmentarz Grabowski) dla cmentarza przy Niemierzyńskiej. Podobnie było z cmentarzem w parku Żeromskiego. Gdy zaczęło brakować miejsca i miasto znalazło nowe miejsce na pochówki przy ulicy Niemierzyńskiej, a potem zafundowało nam Haupt Friedhof (obecny Cmentarz Centralny), pojawiła się nazwa Alter Kirchhof (Stary Cmentarz).Stau pisze:
Pytanie [...] jak do tego mają się ustalenia Frankiewicza oraz Opęchowskiego (tzn. 1820 rok = powstanie tego cmentarza - najstarszego wsi Niemierzyn, zapewne aż do 1868, kiedy otwarto duży Nemitzer Friedhof (Cmentarz Niemierzyński na południe od tejże ulicy). W końcu to 19 lat różnicy - czy aż tyle czasu zajęła zainteresowanym finalizacja sprawy (pomiędzy wymianą gruntów a powstaniem nekropolii)?
...Nie mogę [...] pojąć związku pomiędzy odległym Grabowem, a rejonem miasta przy Nemitzerstrasse.
Warto dodać, że w Szczecinie miał swoją ulicę - obecna Pułaskiego przed wojną nazywała się Schinkelstrasse. Na marginesie - moja ulica .Bogus pisze:Niezależnie od kontynuowania ciekawego wątku Cmentarza Grabowskiego, warto zaznaczyć, że Karolina Kuhberg była szwagierką słynnego architekta pruskiego Karla Friedricha Schinkla (1781-1841). Jej siostra Susanne Berger wyszła za artystę w 1809 r.
Schulz pisze:Mapa z 1811 roku opisana jako: „Mapa wsi Niemierzyn, stanowiącej własność miasta Szczecin”, potwierdza, że na jej gruntach istniał m. in. także cmentarz.
Hmmm - zatem tym bardziej nielogiczne wydaje mi się datowanie otwarcia tego cmentarza na rok 1820 bądź "około" 1820, skoro cmentarz wzmiankowany jest już w 1811 roku, a musiał zostać otwarty jeszcze wcześniej. No i ta wymiana gruntów z 1801 roku...Schulz pisze:Zatem regest Nr 463 odnosi się do cmentarza przy Niemierzyńskiej 16 i jest pewne, że to on był pierwszym, a zarazem najstarszym cmentarzem wsi Niemierzyn.
Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 42 gości